مقام معظم رهبری سال 1390 را سال « جهاد اقتصادی» نامیدند. این تعبیر از دو واژۀ « جهاد و اقتصاد» تشکیل شده است. این اصطلاح برای اولین بار توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ابداع و وارد اصطلاحات دانش اقتصادی شد. واژۀ« جهاد» از ریشه« ج-ه-د» به معنی کوشش، مبارزه و فعالیت است. این کوشش و مبارزه می تواند درعرصه های گوناگونی صورت گیرد؛ از جمله

کوشش در مبارزه با امیال درونی که« جهاد اکبر» نامیده می شود یا کوشش و مبارزه در راه دفاع از دین اسلام یا حفظ قلمرو اسلام که از آن به « جهاد اصغر» تعبیر می شود. در اسلام، جهاد با نفس، برترین جهاد است، که در حدیث معروف  پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله)« جهاد اکبر» خوانده شده یعنی برتر از جهاد با دشمن که « جهاد اصغر» نام دارد. اصولاً تا جهاد اکبر به معنی واقعی در انسان پیاده نشود پیروزی در جهاد با دشمن ارزشی نخواهد داشت.
بنابراین « جهاد» در میان مسلمانان واژه بیگانه ای نیست بلکه از قداست و معنویت ویژه ای برخوردار است که در تاریخ انقلاب اسلامی حسب نیاز های روز جامعه در مقاطع و عرصه های گوناگون به اجرا در آمده است.
در سال های آغازین انقلاب اسلامی« جهاد سازندگی» با دستور هوشمندانه حضرت امام ( رحمه الله) شکل گرفت و در برهه ای از زمان، که کشور اسلامی ایران با تجاوز دشمن روبرو شد؛ جهاد به صورت « جهاد دفاعی» خود نمایی کرد و پس از طی مراحلی با« جهاد کشاورزی» به خود کفایی کشاورزی دست یافتیم. اکنون در حالی که 14 سال تا سال 1404 و 10 سال تا آغاز چهاردهمین قرن، باقی مانده است و سومین سال از دهه پیشرفت و عدالت را آغاز کرده ایم- و این در حالی است که ایران در کانون توجهات کشور های دنیا قرار داد و ابر قدرت های جهانی در مقابل بحران جهانی اقتصاد زانو زده اند-« جهاد اقتصادی» یک راهبرد حیاتی و مدبرانه به شمار می آید. استعاره جهاد برای اقتصاد و اضافه این دو مانند جهاد سازندگی، جهاد علمی و جهاد دانشگاهی است که به معنای کوشش برای شکوفایی اقتصاد است.
ایران اسلامی به رغم تحمل و اداره هشت سال جنگ تحمیلی، به رشد و پیشرفت اعجاب انگیزی دست یافت و توانسته است در سه دهه گذشته نقش الگویی در منطقه ایفا کند. از این رو به شدت از سوی ابر قدرت های جهانی تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار گرفته است. بنابراین برای تبدیل این تهدیدها به فرصتِ جهش و شکوفایی،
به حرکت جهاد گونه نیاز دارد.

تأکید مقام معظم رهبری نیز گویای این واقعیت است. آنجا که ایشان پس از برشمردن اهمیت عرصه های گوناگون می فرمایند:
اما در عرصه اقتصادی فعالیت بسیار زیادی دارند. همین تحریم هائی که دشمنان ملت ایران زمینه سازی کردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال کردند، به قصد این بود که یک ضربه ای بر پیشرفت کشور ما وارد کنند و آن را از این حرکت شتابنده باز بدارند. البته خواستۀ آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریم ها آن نتیجه ای را که انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد؛ اما دنبال می کنند. لذا این سال جاری را که از این لحظه آغاز می شود، ما بایستی متوجه کنیم به اساسی ترین مسائل کشور، و محور همه اینها به نظر من مسائل اقتصادی است.1
هم اینک که جمهوری اسلامی ایران در مسیر سند چشم انداز بیست ساله قدم بر می دارد، باید با کار جهادی به آنچه در ابتداری این سند آمده است دست پیدا کنیم: با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسی، در چشم انداز بیست ساله، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین الملل.
و امسال نیز رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید فرمودند: باید حرکت، یک حرکت سریعی باشد، عرصه های گوناگونی وجود دارد، عرصۀ علم و تحقیق در درجۀ اول، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی در همۀ زمینه ها، علوم تجربی، علوم انسانی در همۀ بخش هایی که برای کشور مورد نیاز است. بایستی همتشان را در تحقیق و علم افزایش بدهند. مراحل دورتری را در مقابل چشمشان و مدنظر شان قرار بدهند، کار را باید متراکم تر کنند.
در هر حال توصیه رهبر فرزانه را در نظر داشته باشیم که درباره دست یابی به پیشرفت و عدالت فرموده اند:
ما در نظام جمهوری اسلامی، این دهه چهارم را هنگام مناسب برای عمل در جهت رسیدن به این دو شعار یافتیم. پیشرفت را می شود به معنای حقیقی کلمه به دست آورد، عدالت را هم با رشدی که در جامعۀ ما هست، با آگاهی و بصیرتی که مردم، بحمدالله پیدا کرده اند، موانع را شناخته اند، اهداف را تشخیص داده اند،دوست و دشمن را امروز جوان های ما تشخیص می دهند، اگر مسئولی در پی عدالت باشد، می تواند در جامعۀ ما مقدمات استقرار عدالت کامل را فراهم کند. البته این کار کوتاه مدت  نیست، کار بلند مدت است. بنابراین این دهه را، دهه پیشرفت و عدالت در نظر می گیریم. هر اقدامی که می شود، هر برنامه ریزی که می شود باید این دو عنصر در آن ملحوظ باشد؛ هم در جهت پیشرفت جامعه باشد، هم در جهت عدالت باشد. 2

1- سخنان مقام معظم رهبری، 26/7/1377
2- پیام رهبر معظم انقلاب در سال 1390، در جوار حرم رضوی.