بسم الله الرحمن الرحیم
ماه ذی القعده از یک سو با ولادت امام رضا (صلوات الله علیه) و ولادت حضرت معصومه (علیها سلام)، یاد آور ایام سرور است که با ضمیمه ی مرگ اشعث بن قیس، این سرور دو چندان می شود. شهادت امام رضا (صلوات الله علیه) [بنا به نقلی] و شهادت امام جواد (صلوات الله علیه)، روزهای اندوه و غم در این ماه است.
جنگ بدر صغری، جنگ بنی قریضه، صلح حدیبیه، حرکت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) برای حجة الوداع رویدادهای مهمی از تاریخ اسلام در این ماه است.
در مجموع روزهای 1 ، 9 ، 11 ، 23 ، 25 ، 26 و 30 دربردارنده ی روزهای مهم این ماه می باشد.
اول ذی القعدة
1) ولادت حضرت معصومه (علیها سلام)
در این روز در سال 173 هجری، کریمه ی اهل بیت، حضرت فاطمه ی معصومه (سلام الله علیها) به دنیا آمده است.
2) جنگ بدر صغری
در این روز در سال 4 هجری، جنگ «بدر صغری» واقع شد که به آن «بدر الموعد» و «بدر الثالثة» نیز می گویند.
در پايان جنگ «احد»، ابوسفيان رو به مسلمانان كرد و گفت: سال ديگر همين موقع ما در بيابان «بدر» به هم خواهيم رسيد، و انتقام بيشتری خواهيم گرفت. مسلمانان به دستور پيامبر (صلوات الله علیه) آمادگی خود را برای دفاع اعلام كردند. يك سال تمام از موعد گذشت، و ابوسفيان كه رئيس قبيله ی قريش بود، با مشكلات گوناگونی دست به گريبان شده بود. «نعيم بن مسعود» كه با طرفين روابط دوستانه داشت، وارد مكه گرديد. ابوسفيان از او خواهش نمود كه فوراً به مدينه برگردد، و محمد را از تصميم خروج از مدينه بازدارد، و نيز افزود كه امسال ترك مكه برای ما مقدور نيست، و تظاهرات و مانورهای نظامی محمد، در نقطه ی «بدر» كه بازار عمومی عرب است موجب شكست ما خواهد بود. «نعيم»، به هر غرض بود به مدينه بازگشت، ولی سخنان او كوچكترين اثری در روحيه ی پيامبر نگذاشت. پيامبر با هزار و پانصد سرباز و چند رأس اسب و مقداری كالای بازرگانی در آغاز ماه ذی العقدة الحرام سال چهارم هجرت، در سرزمين «بدر» فرود آمد، و هشت روز تمام در آنجا كه همگی مصادف با بازار ساليانه ی عمومی عرب در «بدر» بود اقامت گزيد، و مسلمانان كالاهای تجارتی را فروختند و سود هنگفتی نيز بردند. سپس مردمی كه از اطراف آمده بودند متفرق گشتند، ولی ارتش اسلام همچنان در انتظار ورود ارتش مكه بود. گزارشهائی به مكه رسيد كه حاكی از ورود محمد (صلوات الله علیه) به زمين «بدر» بود. سران حكومت مكه چاره نديدند جز اينكه برای حفظ آبرو، سرزمين مكه را به قصد «بدر» ترك كنند. ابوسفيان با تجهيزات كافی تا «مرالظهران» آمد، ولی قحط و غلا را بهانه قرار داد و از نيمه ی راه بازگشت. بازگشت ارتش شرك به قدری زننده بود، كه «صفوان» به ابوسفيان اعتراض كرد و گفت: ما با اين عقب نشينی تمام افتخاراتی را كه كسب كرده بوديم از دست داديم؛ و اگر تو در سال گذشته وعده نبرد نداده بودی ما دچار چنين شكست معنوی نمي شديم.
3) مرگ اشعث بن قیس
در شب اول این ماه در سال 40 هجری، اشعث بن قیس کندی به درکات جحیم شتافت. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «اشعث بن قیس در قتل أمیرالمؤمنین (علیه السلام) شریک بود، و دخترش «جعده» امام حسن (علیه السلام) را مسموم کرد، و پسرش «محمد» در قتل امام حسین (علیه السلام) شریک بود.»
اشعث در سال 10 هجری با جمعی از قبیله ی خود اسلام آورد، و بهد از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مرتد شد. ابوبکر او را دستگیر کرد و خواهر نابینایش را به شرط همسری به او داد. از این زن «جعده» و «محمد» به دنیا آمدند، که جعده قاتل امام حسن (علیه السلام) شد و محمد جزء لشکر عمر سعد در کربلا بود. و در دستگیری جناب مسلم بن عقیل (علیه السلام) نیز نقش بسزایی داشت.
نهم ذی القعدة
نامه ی حضرت مسلم (علیه السلام) به امام حسین (صلوات الله علیه)
در این روز در سال 60 هجری، جناب مسلم بن عقیل (علیه السلام) 27 روز قبل از شهادتش، نامه ای برای امام حسین (صلوات الله علیه) نوشت و به آن حضرت خبر داد که 18000 نفر با او بیعت کرده اند.